Thế giới năm 2021 hứng chịu nhiều bất ổn về chính trị, xung đột, thiên tai và sự cố. Bên cạnh đó, trên toàn cầu vẫn phải đối phó với đại dịch Covid-19 đang diễn biến với chủng biến thể mới vô cùng phức tạp và nguy hiểm. Sau đây là 10 điểm nổi bật không thể bỏ qua trong năm 2021.
1.Đại dịch COVID-19 tiếp tục hoành hành
Năm 2021 là năm thứ hai đại dịch COVID-19 hoành hành, thế giới đối mặt với những làn sóng lây nhiễm nghiêm trọng hơn, gây nhiều tổn thất hơn khi một loạt biến thể mới của virus SARS-CoV-2 như Delta plus, Lambda, Mu và Omicron xuất hiện. Những ngày cuối cùng của tháng 12/2021, đã có gần 280 triệu người trên thế giới nhiễm bệnh, gần 5 triệu 500 nghìn người tử vong.
2. Các chính sách khí hậu toàn cầu
Năm 2020 từng được kỳ vọng sẽ thực hiện tốt các kế hoạch ứng phó với tình hình biến đổi khí hậu toàn cầu. Tuy nhiên, điều đó đã không làm được. Năm 2021 sẽ phải đảm nhiệm điều này. Liên minh châu Âu đã đưa ra các kế hoạch giảm lượng khí thải carbon và đầu tư hàng tỷ đôla vào các giải pháp thay thế năng lượng sạch. Trung Quốc cũng đã cam kết trung hòa carbon vào năm 2060. Nhật Bản, hàn Quốc và Canada đều hứa hẹn sẽ nỗ lực hết sức giảm nhiên liệu hóa thạch. Hội nghị biến đổi khí hậu của Liên hợp quốc ở Glasgow, Scotland dự kiến sẽ diễn ra trong tháng 11/2021.
3. Lễ tuyên thệ tổng thống Mỹ
Ông Joe Biden sẽ chính thức tuyên thệ nhậm chức vào ngày 20/1 tại Washington D.C và trở thành tổng thống thứ 46 của Mỹ. Cả thế giới ắt hẳn sẽ theo dõi điều này. Cùng thời điểm, bà Kamala Harris sẽ trở thành phó Tổng thống Mỹ da màu đầu tiên của nước Mỹ.
4. Kinh tế thế giới 2021 có dấu hiệu phục hồi
Tăng trưởng 5-6% – đó là bước chuyển tích cực của kinh tế thế giới nếu so với con số âm 4,4% của năm 2020. Tuy nhiên, với con số thiệt hại khoảng 3,3 nghìn tỷ USD, với hàng chục triệu việc làm bị mất và chuỗi cung ứng bị gián đoạn của nền kinh tế thế giới khiến cho vận động của nền kinh tế thế giới trong năm 2022 tới vẫn sẽ phụ thuộc rất lớn vào tình hình dịch bệnh COVID-19.
Việc bao phủ vaccine nhanh chóng và các gói kích thích kinh tế khổng lồ, nhất là tại các “đầu tàu kinh tế” như Mỹ, châu Âu và Trung Quốc vẫn đang là động lực chính cho quá trình phục hồi kinh tế toàn cầu. Tuy nhiên, tâm lý lo ngại vẫn bao trùm bởi những nhân tố tiêu cực như lạm phát phi mã, giá năng lượng tăng cao, tốc độ tăng trưởng giữa các nước và các khu vực không đồng đều.
5. Mỹ – Trung tiếp tục cạnh tranh chiến lược gay gắt, toàn diện
Mỹ luôn muốn Trung Quốc phải nhượng bộ trong vấn đề Đài Bắc – Trung Hoa, Biển Đông, Biển Hoa Đông, dân chủ, nhân quyền…Trung Quốc không nhượng bộ, ngược lại còn vượt Mỹ trở thành quốc gia giàu nhất thế giới với tài sản ròng ước tính 120.000 tỷ USD, sắp đạt mục tiêu trở thành nền kinh tế lớn nhất thế giới. Tuy nhiên, Mỹ và Trung Quốc vẫn phát đi tín hiệu sẵn sàng đối thoại, dù chưa nhượng bộ và thoả hiệp nhưng không để căng thẳng và đối đầu vượt ra ngoài tầm kiểm soát.
6. Quan hệ Nga – phương Tây bên bờ vực của sự đổ vỡ
Năm 2021, quan hệ Nga – Ukraine đột ngột căng thẳng với việc các bên và cả Mỹ tăng cường triển khai lực lượng quân sự tới khu vực biên giới hai nước. Từ biển Baltic tới Biển Đen đến khủng hoảng di cư ở biên giới Balan – Belarus, nguy cơ xung đột giữa phương Tây và Nga đang ở mức cao nhất kể từ thời Chiến tranh Lạnh.
Sau nhiều tháng căng thẳng với Ukraine, phương Tây, đặc biệt là Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), hôm 17/12, lần đầu tiên Nga nêu bản dự thảo Hiệp ước 8 điểm mong muốn phương Tây chấp thuận, nhằm giảm căng thẳng ở châu Âu và xoa dịu cuộc khủng hoảng Ukraine. Nếu không sớm đạt được những thỏa thuận mới, quan hệ Nga – phương Tây có thể bị đẩy đến bờ vực đổ vỡ.
7. Mỹ rút quân khỏi Afghanistan sau cuộc chiến 20 năm, Taliban trở lại nắm quyền
Thời điểm chiếc máy bay C-17 sơ tán công dân Mỹ cuối cùng rời sân bay gần Kabul, Afghanistan vào ngày 30/8/2021 đã trở thành dấu mốc mang tính biểu tượng khép lại cuộc chiến dài nhất trong lịch sử nước Mỹ. 20 năm qua, con số 3.500 binh sĩ Mỹ và đồng minh cùng hàng chục nghìn quân nhân và dân thường đã thiệt mạng tại Afghanistan, trở thành nỗi ám ảnh lớn đối với nước Mỹ.
Việc lực lượng Taliban trở lại nắm quyền ngày 15/8/2021 khiến tương lai của Afghanistan trở nên bấp bênh và đáng lo ngại. Nguy cơ xuất khẩu chủ nghĩa khủng bố, xung đột và bạo lực được cho là sẽ tác động đến tương lai của khu vực Nam Á và an ninh toàn cầu.
8. Liên minh AUKUS ra đời làm thay đổi sâu sắc cục diện khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương
Thỏa thuận An ninh ba bên giữa Mỹ, Anh và Australia, còn gọi là AUKUS ra đời ngày 15/9/2021 – gây bất ngờ cho thế giới, đánh dấu bước đi mới của Mỹ trong chiến lược xoay trục về Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương, đồng thời tạo nên những thay đổi trong cán cân chiến lược của khu vực. Cơ chế AUKUS giúp thắt chặt quan hệ 3 bên Mỹ, Anh và Australia, song lại làm gia tăng sự nghi kỵ và căng thẳng trong quan hệ Mỹ-Trung, đồng thời làm rạn nứt quan hệ của Mỹ với các đồng minh bên kia bờ Đại Tây Dương, đặc biệt là với Pháp.
Năm 2021, sự ra đời của AUKUS và việc Liên minh châu Âu EU công bố chiến lược Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương ngày 16/9 và Mỹ công bố chiến lược Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương ngày 14/12 ở Jakarta, phản ánh rõ nét xu hướng tập hợp lực lượng và tầm quan trọng địa chính trị của khu vực này.
9. Chuyến bay thương mại đầu tiên vào không gian: Mở ra kỷ nguyên mới cho du hành vũ trụ
Năm 2021 chứng kiến sự nở rộ của ngành công nghiệp vũ trụ thương mại với các chuyến bay đưa hành khách vào vũ trụ. Tối 15/9/2021 (theo giờ Mỹ), Tập đoàn công nghệ SpaceX đã phóng thành công tàu vũ trụ đưa các “phi hành gia nghiệp dư” đầu tiên trên thế giới trong một chuyến bay tư nhân đi vào quỹ đạo Trái Đất. Đây là sự kiện đánh dấu bước nhảy vọt tham vọng nhất của ngành du lịch vũ trụ thế giới. Ngoài SpaceX, các công ty vũ trụ hàng đầu thế giới như Virgin Galactic, Blue Origin cũng đã thử nghiệm các chuyến bay tư nhân đưa hành khách lên vũ trụ mở đường cho ngành du lịch không gian phát triển
10. Olympic Tokyo
Thế vận hội Tokyo 2020 đã phải tạm hoãn vì đại dịch Covid-19 trong năm nay nhưng kế hoạch dự kiến sẽ tổ chức trở lại vào tháng 7/2021. Khác với thông lệ tổ chức trước đây, Uỷ ban Olympic quốc tế đã lên tiếng về “quá trình tổ chức sẽ đơn giản và hạn chế hơn”.
