VHDN – Công ty Than Mạo Khê (thuộc Tập đoàn Công nghiệp Than – Khoáng sản Việt Nam) có lịch sử hình thành sớm nhất Khu Mỏ Quảng Ninh, là nơi khai thác than đầu tiên của ngành Than Việt Nam, nơi hoạt động cách mạng của nhiều lãnh tụ Đảng và Nhà nước, nơi có nhiều thành tích trong sản xuất và kháng chiến vệ Quốc. 70 năm thành lập và phát triển (15/11/1954 – 15/11/2024) Công ty Than Mạo Khê đang tỏa sáng dưới ánh sáng đổi mới của Đảng.
Công ty Than Mạo Khê tiền thân là Mỏ Than Mạo Khê, thành phố Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh – địa điểm than được phát hiện và khai thác từ thời vua Minh Mạng, cách đây 184 năm. Thời Pháp thuộc, Mỏ Mạo Khê là nơi hoạt động cách mạng của nhiều nhà cách mạng tiền bối của Đảng ta, như: Nguyễn Văn Cừ, Nguyễn Đức Cảnh, Hạ Bá Cang. Cũng trên mảnh đất này, ngày 23/2/1930, Chi bộ Đảng Cộng sản Việt Nam đầu tiên tại vùng mỏ Quảng Ninh được thành lập.
Lãnh đạo Tập đoàn Than – Khoáng sản Việt Nam tặng hoa chúc mừng Công ty Than Mạo Khê trong Lễ Kỷ niệm 70 năm.
Tháng 9 năm 1954, sau chiến thắng Điện Biên Phủ hòa bình lập lại trên Miền Bắc, Cục Khai khoáng đã có quyết định khôi phục mỏ Mạo Khê; mỏ vinh dự được Nhà nước giao nhiệm vụ sản xuất những tấn than đầu tiên cung cấp cho nhà máy nhiệt điện Yên Phụ, thắp sáng thủ đô Hà Nội trong những ngày đầu ta tiếp quản. Ngày 15 tháng 11 năm 1954, Nhà nước công bố quyết định khôi phục Mỏ Mạo Khê, kể từ đó đến nay ngày 15/11 hàng năm trở thành ngày truyền thống thành lập mỏ của Công ty Than Mạo Khê.
Mỏ Than Mạo Khê trong xây dựng và trưởng thành, với những bước phát triển đáng tự hào. 5 năm đầu 1954 – 1959, chỉ khai thác được hơn 280.000 tấn than, thì đến những năm 1970 – 1974 đã khai thác được trên 400.000 tấn/năm. Năm 1954 với 40 lao động ban đầu, tới năm 1975 đã có trên 5.000 CBCN. Sản xuất đi lên, công trình phúc lợi được xây dựng, hoạt động văn hoá, văn nghệ và thể dục thể thao phát triển mạnh.
Năm 1972, Bộ Điện và Than có quyết định thành lập công trường Xây lắp 4 (Mỏ than Tràng Bạch sau này) và Ban kiến thiết Mạo Khê. Nhiệm vụ chính của ban và công trường là đào lò xây dựng cơ bản cho Mỏ than Mạo Khê, mà tiêu biểu là cặp lò giếng nghiêng từ mức +17 xuống mức -150 và tiếp đó là các công trường: Đoàn kết mức +30, khu Tràng Khê 1, Tràng Khê 2… Từ những năm 1980 cho đến nay đã mở ra nhiều khai trường, diện sản suất mới cho Mỏ Than Mạo Khê.
10 năm sau khi thống nhất đất nước (1976 – 1986) cán bộ công nhân cùng với cả nước xây dựng Chủ nghĩa Xã hội. Đó là 10 năm kiên trì phấn đấu và gặp không ít khó khăn, như: Thiên tai lũ lụt, lò bị phay phá, tài nguyên cạn kiệt, thiếu nguyên vật liệu nhất là gỗ chống lò, thiết bị máy móc phụ tùng thiếu thốn.
Cuối năm 1988, trước tình hình tài nguyên từ mức +30 lên lộ vỉa đã cạn kiệt, hệ thống khai thác mức -80 chưa kịp chuẩn bị, mỏ đã chủ động mở lò giếng nghiêng từ mức +30 xuống mức -25. Đến năm 1993, công trình đã hoàn thành mở ra diện khai thác mới tầng -25/+30.
Năm 1994, tiền thân của Tập đoàn Công nghiệp Than – Khoáng sản Việt Nam (TKV) là Tổng Công ty Than Việt Nam ra đời, với tầm nhìn chiến lược của lãnh đạo Tập đoàn và lãnh đạo Công ty, những năm tiếp theo mỏ đã khôi phục và tiếp tục đào lò xây dựng cơ bản và đưa vào khai thác tầng -80/-25, tầng -150/-80 và hiện nay đã và đang khai thác, thi công dưới mức -150.
Công ty Than Mạo Khê đón nhận danh hiệu “Doanh nghiệp tiêu biểu vỉ người lao động năm 2024”.
Trở lại thời gian để so sánh: năm 1960, sản lượng than của mỏ đạt 200.000 tấn, giai đoạn từ năm 1970 đến 1980, sản lượng bình quân đạt 500.000 tấn/năm. Thì năm 2001, mỏ than Mạo Khê đã đạt công suất 1 triệu tấn. Năm 2014 đạt 1,95 triệu tấn và những năm gần đây sản lượng than khai thác luôn đạt ngưỡng trên 2 triệu tấn/năm.
Bên cạnh những công trình đã được đầu tư, Công ty than Mạo Khê được Tập đoàn TKV phê chuẩn đầu tư dự án khai thác hầm lò dưới mức -150. Dự án có tổng mức đầu tư trên 5.800 tỷ đồng, với trữ lượng công nghiệp trên 60 triệu tấn than, thời gian khai thác dự kiến 32 năm. Dự án đã đi vào hoạt động từ năm 2022.
Công ty than Mạo Khê sớm ứng dụng và đầu tư lớn về công nghệ, thiết bị trong khai thác mỏ và quản lý điều hành sản xuất. Đổi mới công nghệ, ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất được coi là chiến lược hàng đầu để xây dựng mỏ than trở thành mỏ than xanh – sạch – đẹp, mỏ than hiện đại, mỏ ít người. Mục tiêu cơ giới hóa đồng bộ, tự động hóa, tin học hóa và số hóa được chỉ đạo quyết liệt và triển khai toàn diện ở tất cả các khâu thuộc các lĩnh vực: Khai thác, đào lò, vận tải, thông gió, thoát nước, sàng tuyển, chế biến và tiêu thụ. Công nghệ thông tin được ứng dụng cho nhiều công đoạn, nghiệp vụ liên quan đến công việc của các phòng ban, phân xưởng và điều hành của các cấp lãnh đạo mỏ.
Năm 2024, mặc dù còn gặp nhiều khó khăn, song bằng nhiều giải pháp trong chỉ đạo và điều hành, Công ty than Mạo Khê luôn đảm bảo hiệu quả, tổng giá trị tài sản đạt 2.702 tỷ đồng, vốn chủ sở hữu trên 1.177 tỷ, đóng góp ngân sách Nhà nước 9 tháng đầu năm đạt khoảng 382 tỷ đồng, lợi nhuận ước đạt 182 tỷ đồng.
Công ty Than Mạo Khê với mục tiêu sản xuất kinh doanh phải an toàn và thân thiện với môi trường, nhiều công trình, dự án đã được đầu tư, cải tạo, nâng cấp, như: Tuyến đường bê tông Apphan từ trạm bảo vệ Non Đông đến cảng Bến Cân; một số tuyến đường dân sinh, đường nội bộ; tuyến băng tải ống từ Nhà sàng 56 đến cảng Bến Cân; hệ thống cấp than cho Nhà máy nhiệt điện Mạo Khê. Hàng năm còn đầu tư hàng trăm tỷ đồng tạo cảnh quan môi trường, như: Xây dựng hệ thống phun sương dập bụi, quét dọn và phun nước các tuyến đường, nạo vét lòng suối, trồng cây xanh, hoàn nguyên bãi thải khai trường cũ.
Lãnh đạo Công ty Than Mạo Khê bám sát khai trường chỉ đạo sản xuất
Hiện nay Công ty Than Mạo Khê có gần 4.000 công nhân cán bộ, trong đó 25% có trình độ đại học và trên đại học, còn lại là trình độ trung cấp, cao đẳng và công nhân kỹ thuật. Công ty luôn có chính sách đặc biệt dành cho công nhân mới tuyển, công nhân người dân tộc thiểu số để họ yên tâm gắn bó lâu dài và cống hiến cho sự lớn mạnh của đơn vị.
Hành trình 70 năm với bao khó khăn, vất vả, thăng trầm nhưng các thế hệ thợ mỏ Mạo Khê tự hào về những thành tích và đóng góp của mình cho sự phát triển của Tập đoàn Than – Khoáng sản Việt Nam, cho sự giàu đẹp của tỉnh Quảng Ninh và sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Ghi nhận thành tích của các thế hệ thợ mỏ, Công ty đã vinh dự được Đảng và Nhà nước phong tặng: Danh hiệu Anh hùng Lực lượng Vũ trang Nhân dân(năm 2004); Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới cho Phân xưởng đào lò 3(năm 2005); 03 cá nhân được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lao động; 30 tập thể, cá nhân được tặng huân chương lao động các hạng; 105 tập thể, cá nhân được tặng bằng khen của Thủ tướng Chính Phủ…Năm 2014 là năm thứ 3 liên tiếp, Công ty vinh dự được Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam phối hợp với Bộ Lao động và Thương binh xã hội, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam(VCCI) vinh danh “Doanh nghiệp tiêu biểu vì người lao động”.
Ánh Nguyệt
