Với nhiều nét tương đồng, đặc biệt là nguy cơ bị ảnh hưởng bởi biến đổi khí hậu (ngập nước), Tp.HCM và Rotterdam đã xây dựng một mô hình hợp tác hiệu quả nhằm đối phó các thách thức chung.
Tp. HCM có sông Sài Gòn là nguồn cung cấp nước chính cho thành phố, trong khi tại Rotterdam thì sông Meuse được xem là huyết mạch cho mọi hoạt động. Cả hai đều có lợi thế về nguồn nước nhưng đây cũng là thách thức: nguy cơ ngập lụt cao.
Trong chuyến thăm chính thức Việt Nam vào năm 2011, Thái tử Hà Lan Willem-Alexander đã chứng kiến việc ký Bản ghi nhớ giữa Tp.HCM và Tp. Rotterdam về hợp tác ứng phó biến đổi khí hậu. Bản ghi nhớ đánh dấu sự khởi đầu trong việc thúc đẩy quan hệ hợp tác chặt chẽ giữa hai thành phố và hỗ trợ Tp.HCM phát triển bền vững về môi trường.
Cũng giống như Rotterdam, Tp.HCM có mật độ dân cư lớn nằm trên đồng bằng châu thổ với cảng biển đóng vai trò then chốt trong nền kinh tế. Tăng trưởng kinh tế và dân số nhanh chóng tại Tp.HCM đặt ra yêu cầu không gian mở để phát triển. TP.HCM đang đối mặt các thách thức như ngập nước do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu. Các thách thức đòi hỏi thành phố có một chiến lược phát triển bền vững.
Về vấn đề này, Tp.HCM cần sự hỗ trợ của Rotterdam vốn có kinh nghiệp trong việc đối phó với hậu quả của biến đổi khí hậu thông qua các giải pháp quy hoạch không gian sáng tạo. Các chiến lược mới của Rotterdam cũng đã được ứng dụng tại nhiều thành phố khác trên thế giới. Sự hợp tác giữa Rotterdam và Tp.HCM thuộc mạng lưới kế nối các thành phố châu thổ (gọi tắt là CDC) do Rotterdam khởi xướng.
Việc ký kết thoả thuận hợp tác đồng nghĩa Tp.HCM sẽ thực hiện chương trình thích ứng biến đổi khí hậu trên cở sở “cách tiếp cận của Hà Lan”. Cách tiếp cận này có liên quan đến việc xem biến đổi khí hậu là cơ hội biến Tp.HCM thành một thành phố hấp dẫn và phát triển mạnh về kinh tế. Triết lý này sẽ được áp dưng nhằm tạo ra một chiến lược dài hạn thúc đẩy cơ hội phát triển kinh tế-xã hội tại địa phương.
Chiến lược dài hạn này được phát triển dựa trên nền tảng 6 nguyên tắc: điều kiện đất và nước, tiếp cận chống ngập; thiết lập lại hệ thốn thống nước và tạo không gian lưu trữ nước; chống ngập và giảm xâm nhập mặn; giảm sút lút, tăng cường mảng xanh.
Trong giai đoạn 2013-2015, Rotterdam và Tp.HCM đã thống nhất tập trung triển khai chiến lược thích ứng biến đổi khí hậu (CAS), tiến hành lồng ghép các nguyên tác của CAS vào việc quy hoạch, nâng cao nhận thức và năng lực cán bộ công chức về thích ứng biến đổi khí hậu thông qua công tác chuyển giao các nguyên tắc của CAS đến tất cả các quận, huyện ở Thành phố Hồ Chí Minh và phù hợp với kế hoạch của ngành; tăng cường công tác quản lý tổng hợp tài nguyên nước.
Thoả thuận đối tác giữa Tp.HCM và Rotterdam là phù hợp với chính sách quốc gia của Hà Lan vốn tập trung vào công tác tăng cường hợp tác quốc tế trong lĩnh vực quản lý nước, biến đổi khí hậu và phát triển bền vững. Việt Nam xem thoả thuận đối tác giữa Rotterdam và TP.HCM là dự án mang tích chất dẫn lối.
Là hai thành phố dễ bị tác động bởi biến đổi khí hậu, đặc biệt là vấn đề ngập nước. Hai bên chia sẽ tầm nhìn chung: hợp tác để “bảo vệ” môi trường sinh thái và tìm kiếm “cơ hội” phát triển mới. Dù cách xa về mặt vị trí địa lý, nhưng các thách thức chung sẽ khoả lấp khoảng cách này, hai bên hứa hẹn sẽ tìm kiếm các mô hình hợp tác mới dựa trên nền tảng thành công của dự án hợp tác về ứng phó biến đổi khí hậu.
Trong chuyến công du Việt Nam hồi tháng 2-2018, Bộ trưởng Ngoại thương và hợp tác phát triển Hà Lan Sigrid Kaag đã có buổi làm việc với lãnh đạo Tp.HCM. Tại buổi làm việc, bà Sigrid Kaag đã đánh giá cao tầm nhìn của Tp.HCM về việc triển khai các chương trình chống ngập, ứng phó biến đổi khí hậu. Bà cũng đã chia sẻ kinh nghiệm của Hà Lan trong lĩnh vực nước, ứng dụng khoa học công nghệ. Bà Sigrid Kaag bày tỏ mong muốn hợp tác với Tp.HCM trong việc phát triển thành phố thông minh, quản lý chất lượng, xuất khẩu thực phẩm…Bà khẳng định đoàn doanh nghiệp thăm Việt nam đều có chung mong muốn sẵn lòng đẩy mạnh quan hệ song phương, hợp tác với Việt Nam nói chung và Tp.HCM nói riêng.
Duy Khang
