Ngày 30/9/2020, AZOnano, tờ báo công nghệ Nano tại Anh đưa tin về chiếc khẩu trang Wakamono – một phát minh mới đến từ Việt Nam. Đây là khẩu trang y tế diệt virus corona lên đến 99% đầu tiên trên thế giới bằng công nghệ Nano Biotech và đã được CE của Châu Âu công nhận, cho phép ghi trên nhãn hộp, đăng ký bảo hộ tại Mỹ.
Đầu tháng 2/2021, giữa lúc tâm điểm dịch Covid- 19 diễn biến phức tạp hơn, 10 triệu khẩu trang y tế của thương hiệu này xuất khẩu thành công sang nhiều thị trường khó tính như Mỹ, Bồ Đào Nha, Úc…
Ông Lại Nam Hải, nhà sáng lập, điều hành và phát minh tại Wakamono – đơn vị phát minh, làm chủ công nghệ từ sản xuất nguyên liệu đến ra thành phẩm khẩu trang y tế diệt virus corona kể lại: Thời gian đầu khi đi nói chuyện với đối tác ở châu Âu về chiếc khẩu trang này, nó giống như là đi quảng cáo sản phẩm của 1 thương hiệu không có tiếng tăm lại có thể giúp “cải lão hoàn đồng” vậy. Đa phần đối tác đều hoài nghi rằng sản phẩm chỉ cản được chứ không thể diệt được virus, vi khuẩn.
“Tôi bị nói là khùng, điên”
Từ khi nào anh có ý tưởng sáng chế khẩu trang y tế diệt virus corona?
Trong suốt 10 năm làm nghiên cứu, tôi chưa từng nghĩ sẽ sản xuất khẩu trang. Ngày hôm qua khi xem lại đoạn hình ảnh về ngày này năm trước, tôi nhớ, mình còn đang chuẩn bị cho một chuyến du lịch ra nước ngoài rất tuyệt.
Nhưng rồi, với thông tin về tình hình dịch bệnh, tôi và vợ quyết định hủy chuyến đi, tôi về phòng lab làm việc suốt nhiều tháng sau đó. Lúc đầu, khi chia sẻ ý tưởng nghiên cứu về sản phẩm, từ nhân viên đến bạn bè, ai cũng nói tôi khùng, điên, nhưng dưới góc độ người làm khoa học, tôi nghĩ cần bắt tay vào làm điều gì đó.
Ông Lại Nam Hải, nhà sáng lập, điều hành và phát minh tại Wakamono
Chúng tôi bắt đầu nghiên cứu một chất có thể diệt virus corona. Đến cuối tháng 3/2020, một loại hợp chất Bionano (có nguồn gốc thiên nhiên) mà chúng tôi đặt tên là Gecide, chính thức ra đời, có khả năng diệt 99% các loại vi khuẩn gam âm và gam dương, cũng như các loại virus có màng và virus không có màng.
Sau đó, mất 6 tháng để kiểm nghiệm và thu thập kết quả. Mọi kết quả kiểm nghiệm trên virus corona đều vô cùng khả quan khi có thể tiêu diệt đến 99%. Đặc biệt, virus corona bị tiêu diệt ngay khi vừa tiếp xúc 30 giây.
Đó là quãng thời gian làm việc say mê, ăn ngủ luôn ở phòng lab, say mê giống như là “đang yêu ai đó, có kêu chạy từ đầu này sang đầu kia thành phố để ngó mặt nhau 1 cái rồi về cũng sẵn sàng vậy đó” (cười).
Việc đưa hợp chất Gecide diệt virus, vi khuẩn lên khẩu trang được thực hiện như thế nào thưa anh?
Trên thế giới, các loại khẩu trang hiện hành đều giống nhau ở cơ chế cản và lọc. Ví dụ như khẩu trang tiêu chuẩn N95 có thể lọc ra 95% hạt có kích thước xấp xỉ 0,3 micron. Có điều, virus corona có kích thước xấp xỉ 0,05 – 0,2 micron, nhỏ hơn rất nhiều, dù khẩu trang có thể cản được thì virus, vi khuẩn vẫn bám lại và corona có thể sống tới 7 ngày. Tôi quan ngại việc người dùng chạm vào bề mặt khẩu trang hay tiêu hủy chúng không đúng cách, cũng vẫn tiểm ẩn nhiều nguy cơ nhiễm virus.
Xuất phát từ những điều này, chúng tôi đã phát triển khẩu trang y tế với đặc tính kép, vừa có khả năng lọc các mầm bệnh có hại, vừa có khả năng tiêu diệt virus, vi khuẩn bị mắc kẹt.
Theo đó, trong cấu trúc 4 lớp của khẩu trang, một lớp vải bên trong sẽ được phủ Gecide diệt virus độc quyền do chính Wakamono sản xuất. Khi virus tiếp xúc hoặc mắc kẹt trên lớp vải đó sẽ bị tiêu diệt.
Không chỉ cản, khẩu trang của chúng tôi còn tiêu diệt virus, vi khuẩn, đây là điểm khác biệt lớn nhất so với tất cả khẩu trang khác trên thế giới.
Tìm ra được hợp chất diệt khuẩn, khó nữa là phủ lên bề mặt vải và đưa được phần vải lọc này vào khẩu trang hoàn chỉnh. Chúng tôi đã phải thử nghiệm, chỉnh sửa rất nhiều lần để cho ra thành phẩm.
Nói như vậy thì khẩu trang này không chỉ diệt corona?
Khẩu trang của chúng tôi đã được kiểm nghiệm và chứng minh hiệu quả tiêu diệt chủng virus Corona lên đến 99% ngay khi tiếp xúc, ngoài ra là các loại vi rút màng bọc như virus cúm (influenza virus) H1N1 và virus không màng bọc như virus bại liệt như Polio loại I (Poliovirus-I).
Và những điều này đã được kiểm chứng?
Đúng vậy. Hiệu quả tiêu diệt virus của khẩu trang đã được kiểm tra và chứng nhận bởi các phòng thí nghiệm độc lập có uy tín và đáng tin cậy theo tiêu chuẩn ISO 18184: 2019. Ngoài ra, khẩu trang Wakamono đạt tiêu chuẩn cao nhất theo FDA Hoa Kỳ ASTM F2100 cấp 3 và CE EN 14683 Loại IIR của Châu Âu.
Và để xuất khẩu được sang thị trường châu Âu thì các sản phẩm cũng đạt tiêu chuẩn theo quy định của Việt Nam.
2 triệu khẩu trang diệt virus corona “MADE IN VIETNAM” đến Châu Âu
Có một chuyện khá đau đầu đối với người làm khoa học là nguồn tiền để đưa nghiên cứu từ phòng thí nghiệm ra thành phẩm, bán ra thị trường. Anh lấy đâu ra vốn để sản xuất sản phẩm?
Ban đầu mọi thứ khá sơ khai, nhỏ gọn nên tôi sử dụng vốn cá nhân tích lũy cho dự án. Nhưng may mắn 1 điều là nhờ mọi thứ từ công cụ, công nghệ, nguyên liệu là do mình tự chủ, say mê nên có thể tạo ra những điều khác biệt hơn, thay vì làm theo những điều quá sách vở trước đó.
Lô hàng khẩu trang đầu tiên của Wakomono là bao nhiêu chiếc?
1 triệu chiếc, xuất khẩu đi Ý. Sau đó, chúng tôi đã xuất khẩu đi Bồ Đào Nha, Úc hay Mỹ. Các đơn hàng sau này của các đối tác đều tăng lên gấp 2-3 lần so với trước. Chỉ tính riêng tháng 2/2021, có khoảng 10 triệu chiếc xuất khẩu sang Châu Âu.
Các anh tìm kiếm khách hàng như thế nào?
Thời gian trước, việc các quốc gia cấm quảng cáo qua Facebook cũng khiến cho việc giới thiệu sản phẩm không thuận lợi. Chúng tôi chủ yếu email đến từng đối tác – là những đơn vị thuộc TOP 5 phân phối trong lĩnh vực này tại nhiều nước, đối thoại, thuyết phục và chứng minh về sản phẩm với họ.
Phản ứng của đối tác về chiếc khẩu trang đầu tiên trên thế giới diệt được 99% virus corona như thế nào?
Thời gian đầu tiên, việc tôi nói chuyện với đối tác ở châu Âu về chiếc khẩu trang này giống như là bạn đi quảng cáo sản phẩm của 1 thương hiệu không có tiếng tăm lại có thể giúp “cải lão hoàn đồng” vậy. Đa phần họ đều hoài nghi rằng sản phẩm chỉ cản được chứ không thể diệt được virus, vi khuẩn. Cái khó nhất lúc đó chính là đối thoại và chứng minh cho họ, mọi việc cực lắm. Nhiều khi nghĩ lại không thể tưởng tượng là đã làm được. Thuyết phục họ thành công là một cảm giác cực kỳ sung sướng, đã lắm! (cười). Hiện tại, Wakamono đã làm bảo hộ sản phẩm ở Mỹ, chúng tôi đã xuất khẩu thành công cho nhiều thị trường như Úc, Bồ Đào Nha, Mỹ…
Tại sao các anh lại chọn thị trường quốc tế trước thị trường Việt Nam?
Các giấy tờ chứng nhận của sản phẩm đều được cấp bởi các cơ quan uy tín ở châu Âu nên chúng tôi chọn thị trường này. Bên cạnh đó, vào khoảng tháng 10, Việt Nam đã có rất nhiều thành công trong việc phòng chống dịch, nhu cầu khẩu trang không nhiều nên thị trường nội địa chưa được tập trung.
Thời điểm này, khi xin phép được ở thị trường khó tính như châu Âu và bán được sản phẩm thì đó chính là bảo chứng thuyết phục người tiêu dùng nội địa. Thời gian tới, không chỉ khẩu trang, chúng tôi sẽ phát triển nhiều sản phẩm bảo hộ trong lĩnh vực y tế.
“Phải làm thật nhanh, tôi muốn giúp nhiều người”
Trong suốt dự án làm khẩu trang, có kỷ niệm nào khiến anh nhớ nhất không?
Có rất nhiều kỉ niệm vui. Một vài đối tác ở châu Âu không sử dụng tiếng Anh khi trao đổi email làm việc. Có những email khi gửi cho chúng tôi, đối tác có hỏi “bạn có thực sự hiểu thứ tiếng của chúng tôi không?”. Tôi đã email lại “không, tôi dùng Google dịch mà”.
Đó là 1 câu chuyện vui nhưng rõ ràng việc đối thoại hiểu được nhau là một trở ngại mà chúng tôi phải từng bước xử lý để đưa sản phẩm ra thị trường nước ngoài. Cuối cùng, chúng tôi đã nói chuyện lại bằng tiếng Anh (cười).
Là một nhà khoa học đi bán hàng, anh thấy trải nghiệm này thế nào?
Khá thú vị. Bán hàng rất khó, khó nữa là bán hàng trong dịch Covid-19. Lần này, tính chất sản phẩm cũng đặc biệt nên mọi việc đều phải do đích thân mình làm. Thêm nữa, vì tình huống cấp bách nên các đối tác cũng không cử nhân viên đi đàm phán mà đều là đích thân giám đốc, CEO sẽ làm việc với Wakamono. Những cuộc gặp khiến tôi học được rất nhiều từ các doanh nhân, không phải họ muốn nhanh chóng để kiếm tiền đâu mà thực sự họ rất lo lắng về dịch bệnh, muốn tìm những giải pháp tốt nhất cho đất nước của họ. Ở khía cạnh khoa học, khi làm công việc này, tính cách của tôi cũng vì thế mà thay đổi khá nhiều. Rất nhiều thông tin phải bảo mật chờ bảo hộ, nhiều quy trình mất thời gian, công sức, tôi bởi vậy ít tham gia các hội nhóm, cố gắng giữ thông tin thật tốt. Nhìn lại cả dự án, có đôi khi tôi hoang mang, sợ và tự hỏi “liệu có phải mình đang làm gì đó sai sai không”. Trấn tĩnh lại, nhìn ở góc độ khoa học với các số liệu, dựa vào kinh nghiệm 10 năm rằng có thể kiểm soát được công nghệ lõi, tôi nghĩ sớm muộn gì mình cũng sẽ hoàn thành, đừng bỏ cuộc.
“Con người hơn nhau là ở lúc này”, tôi vẫn nhớ mình đã ghi câu nói này lên Facebook. Cuộc đời của mình có bao nhiêu lần mình có được trải nghiệm ở thử thách này. Không bao giờ có lần thứ 2, mình có dám hay không? Phải làm thật nhanh, tôi muốn giúp đỡ được thật nhiều người!
Cảm ơn anh về những chia sẻ này!
Hoàng Linh
