Ngày 05/01/2017 Tòa án Nhân dân quận Cầu Giấy thụ lý vụ kiện “tranh chấp hợp đồng tín dụng” giữa Ngân hàng Thương mại Cổ phần quốc tế Việt Nam (VIB) – Chi nhánh Long Biên (nguyên đơn – sau đây gọi tắt là Ngân hàng VIB – Chi nhánh Long Biên) và Công ty TNHH tư vấn đầu tư thương mại Long Hải (bị đơn) và bên thứ 3 là: Người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan (người nhà ông Nguyễn Đức T).
Nội dung vụ kiện như sau:
Ngày 06/9/2010, Ngân hàng VIB – Chi nhánh Long Biên ký kết Hợp đồng tín dụng số: 110/HĐTD2-VIB11/10 cho Công ty TNHH tư vấn đầu tư thương mại Long Hải vay tổng hạn mức tín dụng là 8 tỷ đồng, thời hạn vay 12 tháng, kể từ ngày 06/9/2010 đến ngày 06/9/2011. Mục đích vay: Bổ sung vốn lưu động kinh doanh thép xây dựng các loại. Công ty TNHH tư vấn đầu tư thương mại Long Hải đã được Ngân hàng VIB – Chi nhánh Long Biên giải ngân và nhận nợ 6,5 tỷ đồng theo các Khế ước nhận nợ số: 110.07 ngày 16/6/2011, nhận nợ 2,9 tỷ đồng. Khế ước nhận nợ số: 110.08 ngày 18/6/2011 nhận nợ 2 tỷ đồng. Khế ước nhận nợ số: 110.09 ngày 20/6/2011 nhận nợ 1,6 tỷ đồng. Lãi suất vay 22%/năm.
Để đảm bảo cho nghĩa vụ trả nợ cho các khoản vay trên, ngân hàng VIB – chi nhánh Long Biên, Công ty TNHH tư vấn đầu tư thương mại Long Hải và người có tài sản thế chấp đã ký 02 Hợp đồng thế chấp:
(1). Hợp đồng thế chấp quyền sử dụng đất bảo đảm cho khoản vay là bất động sản tại thửa đất số 64, tờ bản đồ 29, diện tích 1112 m2 tại thôn Thanh Trí, xã Minh Phú, huyện Sóc Sơn, thành phố Hà Nội.
(2). Hợp đồng thế chấp quyền sử dụng đất quyền sử dụng nhà ở ngày 04/9/2010 tài sản thế chấp bảo lãnh, bảo đảm của bên thứ ba là nhà bê tông 04 tầng trên 57,7 m2 tại thửa đất số 69, tờ bản đồ số 8G-III-38, địa chỉ số 116 Hoàng Hoa Thám, phường Ngọc Hà, quận Ba Đình, thành phố Hà Nội.
Trong quá trình thực hiện hợp đồng, Công ty Long Hải mới trả được 2,2 tỷ đồng nợ gốc, sau đó mất khả năng chi trả nên khoản vay bị chuyển sang nợ quá hạn kể từ ngày 16/11/2011.
Ngày 12/6/2016, ông Nguyễn Đức T người bảo lãnh khoản vay trên bằng Quyền sử dụng đất quyền sở hữu nhà ở của mình tại thửa đất số 69, tờ bản đồ số 8G- III – 38; Địa chỉ số: 116 Hoàng Hoa Thám, phường Ngọc Hà, quận Ba Đình Hà Nội bị ốm chết đột ngột, không để lại di chúc. Trong trường hợp này theo quy định của pháp luật thì tài sản trên của ông Thành để lại là thừa kế theo pháp luật. Những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất bao gồm Bố, Mẹ, Vợ, con đẻ và con nuôi Ông Thành sẽ được hưởng thừa kế.
Diễn biến vụ kiện và phán quyết của Tòa án Nhân dân quận Cầu Giấy:
Tại phiên toà, luật sư Vũ Minh Tiến luật sư Ban pháp chế của Trung tâm Văn hóa Doanh nhân bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp cho Nguyên đơn là Ngân hàng VIB – chi nhánh Long Biên đề nghị Hội đồng xét xử: Tuyên buộc Công ty TNHH tư vấn đầu tư thương mại Long Hải trả nợ số tiền: 18.658.844.875 đồng, trong đó: Nợ gốc 5,8 tỷ đồng được trừ giá trị tài sản thế chấp Ngân hàng đã thu hồi nêu trên là 697 triệu đồng, nợ gốc là 5.103.000.000 đồng, nợ lãi trong hạn 114.790.893 đồng, nợ lãi quá hạn 13.441.053.982 đồng tính đến ngày 17/10/2018 theo Hợp đồng tín dụng số: 110/HĐTD2-VIB11/10 ngày 06/9/2010 và các Khế ước nhận nợ. Trường hợp Công ty TNHH tư vấn đầu tư thương mại Long Hải không trả được hết nợ thì đề nghị xử lý tài sản bảo lãnh thế chấp là bất động sản tại thửa 69, tờ bản đồ số 8D-III-38, diện tích 57,7m2 tại địa chỉ số 116 Hoàng Hoa Thám mang tên ông Nguyễn Đức T, buộc những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất của ông Thành có trách nhiệm phối hợp thực hiện.
Luật sư Nguyễn Văn Ánh, Đoàn luật sư thành phố Hà Nội bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp cho bị đơn là Công ty TNHH tư vấn đầu tư thương mại Long Hải đề nghị xem xét việc Ngân hàng đòi bị đơn trả nợ lãi theo mức lãi suất trong Hợp đồng tín dụng số 110/HĐTD2-VIB11/10 ngày 06/9/2010 là vô hiệu vì chỉ đủ cơ sở tính theo lãi suất cơ bản do Ngân hàng nhà nước quy định là 9%/năm.
Luật sư Bạch Tuyết Hoa và luật sư Phạm Viết Luân bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan (người nhà ông Nguyễn Đức T) đã đề nghị Toà bác yêu cầu của nguyên đơn về việc yêu cầu xử lý tài sản thế chấp nhà đất của ông Nguyễn Đức T nay do các kế thừa quyền nghĩa vụ đang quản lý tại thửa đất số 69, tờ bản đồ số 8G-III-38, địa chỉ số 116 Hoàng Hoa Thám, phường Ngọc Hà, quận Ba Đình, thành phố Hà Nội.
Ngày 17/10/2018 Tòa án Nhân dân quận Cầu Giấy xử sơ thẩm vụ án và ra Quyết định:
Chấp nhận yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn là Ngân hàng VIB – chi nhánh Long Biên và tuyên buộc bị đơn Công ty TNHH tư vấn đầu tư thương mại Long Hải phải trả tiền nợ gốc, nợ lãi trong hạn, nợ lãi quá hạn theo Hợp đồng tín dụng số: 110/HĐTD2-VIB11/10 ngày 06/9/2010 và các Khế ước nhận nợ. Công ty TNHH tư vấn đầu tư thương mại Long Hải có trách nhiệm trả nợ Ngân hàng VIB số tiền 18.658.844.875 đồng. Trường hợp Công ty TNHH tư vấn đầu tư thương mại Long Hải không trả được toàn số nợ trên thì Ngân hàng có quyền đề nghị cơ quan thi hành án dân sự xử lý tài sản thế chấp bảo lãnh là căn nhà bê tông 04 tầng trên diện tích đất 57,7 m2 tại thửa đất số 69, tờ bản đồ số 8G-III-38, địa chỉ số 116 Hoàng Hoa Thám, phường Ngọc Hà, quận Ba Đình, thành phố Hà Nội của người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan.
Điều đáng bàn trong vụ án, theo phán quyết của Tòa thì bị đơn là người đứng trên Hợp đồng tín dụng về việc vay vốn sẽ ưu tiên số một phải trả nợ khoản vay cho ngân hàng và chỉ khi bên vay không có khả năng trả mới đến lượt bên bảo lãnh thế chấp có nghĩa vụ trả nợ. Tuy nhiên, trong vụ án tranh chấp hợp đồng tín dụng như trên thì bên vay vốn không còn khả năng chi trả, bên bảo lãnh thế chấp buộc phải chịu hoàn toàn trách nhiệm trả khoản nợ này. Từ đó dẫn đến bi kịch của người bảo lãnh cũng như gia đình của người bảo lãnh.
Năm 2010 qua giới thiệu, ông Nguyễn Đức T có quen biết bà Nguyễn Thị Thuỷ – Giám đốc Công ty TNHH tư vấn đầu tư thương mại Long Hải. Khi biết ông T đang cần một khoản tiền để giải quyết công việc, bà Thuỷ đã đề nghị ông T bảo lãnh khoản vay 1 tỷ 200 triệu cho công ty bà bằng việc thế chấp căn nhà ông và gia đình đang ở. Sau khi ngân hàng giải ngân, bà Thủy cắt lại cho ông T vay 300 triệu, số còn lại 900 triệu đồng công ty bà Thủy sử dụng.
Hết thời hạn vay 1 năm, ông Nguyễn Đức T đã chuyển bà Thủy số tiền ông đã vay là 300 triệu. Thế nhưng công ty bà Thủy đã không có khả năng trả nợ cho Ngân hàng, phía Ngân hàng đã chuyển khoản nợ trên thành nợ quá hạn do đó khoản nợ phải trả nhiều gấp ba lần khoản nợ gốc, do lãi ngoài hạn và lãi phạt chậm trả.
Đây chỉ là một trong rất nhiều vụ án mà Trung tâm Văn hóa Doanh nhân cử luật sư tham gia tố tụng để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của nguyên đơn, bị đơn hay người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan (bên bảo lãnh). Trong vụ án này, Trung Tâm cử luật sư bảo vệ quyền lợi cho phía nguyên đơn. Mặc dù phán quyết của Tòa được tuyên trên cơ sở đề nghị của luật sư và đúng quy định của pháp luật, nhưng khác với những vụ án khác sau mỗi lần bảo vệ được quyền, lợi ích hợp pháp cho thân chủ, luật sư có niềm vui trân quý nghề nghiệp. Ở vụ án này, chúng tôi thật sự buồn khi chứng kiến cảnh vợ, con ông T nước mắt tuôn rơi, chụm đầu bàn kiếm chỗ ở khi thực thi phán quyết của Tòa. Hậu quả mà ông T để lại cho vợ, con là vô cùng chua sót – không biết ông Nguyễn Đức T ở dưới suối vàng có biết hậu quả pháp lý do mình gây ra hay không. Đây là một bài học mà chúng tôi muốn cảnh báo cho nhiều cá nhân, gia đình, doanh nghiệp hãy tỉnh táo trước khi ký vào hợp đồng bảo lãnh cho bất kể khoản vay nào của ngân hàng.
Luật sư: Vũ Minh Tiến
