Ấn Độ và Việt Nam, với lịch sử gắn kết văn hóa, văn minh lâu đời và có chung cội nguồn trong cuộc đấu tranh giành độc lập khỏi ách thống trị của thực dân, có quan hệ song phương gần gũi và thân thiện truyền thống. Mahatma Gandhi và Chủ tịch Hồ Chí Minh, được coi là Người cha của dân tộc ở Ấn Độ và Việt Nam, đã lãnh đạo nhân dân trong cuộc đấu tranh anh dũng chống lại chủ nghĩa thực dân ở hai nước. Ấn Độ là Chủ tịch Ủy ban Giám sát và Kiểm soát Quốc tế (ICSC), được thành lập theo Hiệp định Genève năm 1954 nhằm tạo thuận lợi cho tiến trình hòa bình ở Việt Nam. Ấn Độ ban đầu duy trì quan hệ cấp Lãnh sự với hai miền Bắc và Nam Việt Nam sau đó thiết lập quan hệ ngoại giao đầy đủ với Việt Nam thống nhất vào ngày 7/1/1972.
Sự phát triển hiện nay của quan hệ Ấn Độ – Việt Nam được dẫn dắt bởi “Tầm nhìn chung vì Hòa bình, Thịnh vượng và Con người” lịch sử được Thủ tướng Shri Narendra Modi và Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc thông qua trong Hội nghị Cấp cao Ấn Độ – Việt Nam lần đầu tiên được tổ chức vào ngày 21/12/2020. Bên lề Hội nghị Cấp cao, Bộ trưởng Ngoại giao hai nước cũng đã ký Kế hoạch hành động giai đoạn 2021-23 để thực hiện tầm nhìn chung.
Các đại biểu tham dự Lễ kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam – Ấn Độ tại Hà Nội.
Các cuộc trao đổi chính trị
Trong quá trình gìn giữ mối quan hệ ngoại giao của hai nước Ấn Độ – Việt Nam, đã diễn ra nhiều cuộc thăm hỏi giữa đại diện cấp cao của hai nước như:
– Hội nghị thượng đỉnh giữa Thủ tướng Ấn Độ, Shri Narendra Modi và Thủ tướng Việt Nam, ông Nguyễn Xuân Phúc 21/12/2020.
– Cuộc điện đàm giữa Thủ tướng Ấn Độ, Shri Narendra Modi và Thủ tướng Chính phủ Việt Nam, ông Phạm Minh Chính 10/7/2021.
– Cuộc gặp giữa Diễn giả Lok Sabha, Shri Om Birla và Chủ tịch Quốc hội Việt Nam Vương Đình Huệ ngày 7/9/2021.
Các trao đổi song phương
Cuộc họp của Ủy ban hỗn hợp ở cấp Bộ trưởng Ngoại giao và Tham vấn ở Văn phòng Ngoại giao và Đối thoại Chiến lược ở cấp Thư ký cung cấp khuôn khổ rộng rãi cho các cuộc tham vấn song phương bao gồm tất cả các lĩnh vực mà hai bên cùng quan tâm. Cuộc họp Ủy ban Hỗn hợp lần thứ 16 được tổ chức tại Hà Nội vào tháng 8/2018. Tham vấn Văn phòng Ngoại giao cấp Thứ trưởng lần thứ 10 và Đối thoại Chiến lược lần thứ 7 đã được tổ chức tại New Delhi vào tháng 4/2018. Do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 dẫn đến hạn chế việc đi lại, cuối cùng vòng họp Ủy ban hỗn hợp được tổ chức trực tuyến giữa Bộ trưởng Ngoại giao Ấn Độ với Thứ trưởng và Bộ trưởng Ngoại giao Việt Nam vào ngày 25/8/2020. Tương tự, các cuộc Tham vấn Ngoại giao lần thứ 11 và Đối thoại Chiến lược lần thứ 8 đã được tổ chức trực tuyến vào tháng 11/2021.
Tiểu ban hỗn hợp Ấn Độ – Việt Nam về Thương mại ở cấp Bộ trưởng Thương mại đã tổ chức cuộc họp lần thứ 4 tại Hà Nội vào tháng 1/2019. Đối thoại Chính sách Quốc phòng thường niên cấp Bộ trưởng Quốc phòng lần thứ 13 được tổ chức vào ngày 12/1/2021. Trong số các cuộc đối thoại thể chế chính khác, đối thoại An ninh Hàng hải Ấn Độ – Việt Nam lần thứ 2 được tổ chức trên nền tảng ảo vào tháng 4/2021 sau vòng đầu tiên được tổ chức tại Hà Nội vào tháng 3/2019. Đối thoại Hoạch định Chính sách lần thứ nhất giữa hai Bộ Ngoại giao được tổ chức vào tháng 9/2020 ở cấp độ phối hợp. Thư ký/ Tổng Giám đốc. Cả hai nước cũng duy trì trao đổi Nghị viện.
Kỳ họp lần thứ 4 Tiểu ban Thương mại hỗn hợp Việt Nam – Ấn Độ
Thương mại và hợp tác kinh tế
Từ 200 triệu USD ít ỏi vào năm 2000, thương mại song phương giữa Ấn Độ và Việt Nam đã có sự tăng trưởng ổn định trong những năm qua. Theo số liệu của Việt Nam cho năm 2021, thương mại song phương giữa Ấn Độ và Việt Nam tăng trưởng 36% và đạt 13,21 tỷ USD, đưa Ấn Độ trở thành đối tác thương mại lớn thứ 8 của Việt Nam. Xuất khẩu của Ấn Độ sang Việt Nam đạt 6,95 tỷ USD (tăng 56%) trong khi nhập khẩu của Ấn Độ từ Việt Nam đạt 6,26 tỷ USD (tăng 20%). Trong năm tài chính 2020-2021, đối với Ấn Độ, Việt Nam là đối tác thương mại lớn thứ 15 trên toàn cầu và lớn thứ 4 trong ASEAN, sau Singapore, Indonesia và Malaysia.
Năm 2021, các mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Ấn Độ sang Việt Nam bao gồm sắt thép, máy móc, dược phẩm, thủy sản, hóa chất, linh kiện ô tô, bông, đá quý và kim loại, thức ăn chăn nuôi, nhựa và sợi dệt. Các mặt hàng chủ lực của Việt Nam nhập khẩu vào Ấn Độ trong năm 2021 là thiết bị viễn thông, điện tử máy tính, máy móc thiết bị điện, hóa chất, sắt thép, cao su, giày dép.
Đầu tư của Ấn Độ vào Việt Nam: Các khoản đầu tư của Ấn Độ vào Việt Nam ước tính khoảng 1,9 tỷ đô la Mỹ, bao gồm cả các khoản đầu tư chuyển qua các nước thứ ba. Theo Cục Đầu tư nước ngoài, tính đến tháng 12/2021, Ấn Độ có 313 dự án còn hiệu lực với tổng vốn đầu tư 910,4 triệu USD tại Việt Nam, đứng thứ 25 trong số các quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam. Các lĩnh vực đầu tư chính của Ấn Độ là năng lượng, thăm dò khoáng sản, chế biến nông sản, sản xuất đường, chè, cà phê, nông dược, CNTT và linh kiện ô tô.
Đầu tư của Việt Nam vào Ấn Độ: Tính đến năm 2021, Việt Nam có 6 dự án đầu tư tại Ấn Độ với tổng vốn đầu tư ước tính 28,55 triệu USD, chủ yếu trong các lĩnh vực dược phẩm, công nghệ thông tin, hóa chất và vật liệu xây dựng.
Ấn Độ có quan hệ đối tác phát triển lâu đời với Việt Nam, đã có những đóng góp tích cực trong việc nâng cao năng lực, các mục tiêu phát triển bền vững và phát triển kinh tế – xã hội của Việt Nam. Ấn Độ cũng đã và đang cung cấp hỗ trợ cho Việt Nam trong khuôn khổ ASEAN.
Các dự án tác động nhanh: Trong khuôn khổ Hợp tác Mekong Ganga (MGC), Ấn Độ đã và đang thực hiện các Dự án tác động nhanh (QIP), mỗi Dự án trị giá 50.000 USD, tại các tỉnh khác nhau của Việt Nam để phát triển cơ sở hạ tầng cộng đồng. Với thời gian mang thai ngắn, các QIP mang lại lợi ích trực tiếp cho cộng đồng ở cấp cơ sở. Trong Hội nghị thượng đỉnh ảo giữa Thủ tướng Ấn Độ và Việt Nam vào ngày 21/12/2020, đã quyết định nâng số lượng dự án QIP từ 5 lên 10 dự án được thực hiện hàng năm tại Việt Nam. Cho đến nay, kể từ năm 2017, có 27 QIP đã được hoàn thành tại 28 tỉnh của Việt Nam, trong khi 10 dự án mới đang được triển khai tại 10 tỉnh. Ngoài ra, 7 dự án viện trợ không hoàn lại vì lợi ích của cộng đồng người Chăm ở tỉnh Ninh Thuận đã được hoàn thành vào tháng 12/2020 với kinh phí khoảng 1,54 triệu đô la Mỹ.
Hợp tác nâng cao năng lực, các chương trình đào tạo và học bổng: Đây là một phần của hỗ trợ nâng cao năng lực trong khuôn khổ chương trình Hợp tác Kinh tế và Kỹ thuật Ấn Độ (ITEC), Ấn Độ đã cung cấp các khóa học ngắn hạn tại các cơ sở của Ấn Độ cho gần 3000 học viên Việt Nam trong những năm qua. Riêng Hội đồng Quan hệ Văn hóa Ấn Độ hàng năm cấp gần 50 suất học bổng cho các du học sinh Việt Nam. Sinh viên Việt Nam cũng đang hưởng ứng sáng kiến gần đây của Chính phủ Ấn Độ được đưa ra vào tháng 10/2019 để cung cấp chương trình nghiên cứu Tiến sĩ liên kết với 23 IIT cho 1000 sinh viên đến từ các nước ASEAN. Việt Nam cũng nằm trong số các quốc gia đối tác mà chúng tôi đang triển khai các chương trình e-ITEC.
Các dự án bảo tồn văn hóa ở Việt Nam: Ấn Độ đang hỗ trợ kỹ thuật trị giá 2,25 triệu USD để bảo tồn và trùng tu các di tích Chăm cổ tại Di sản Thế giới Mỹ Sơn, tỉnh Quảng Nam, Việt Nam, thể hiện mối quan hệ văn minh sâu sắc giữa hai nước. Công việc bảo tồn đang được thực hiện bởi các chuyên gia của Cục Khảo sát Khảo cổ học của Ấn Độ.
Đối tác xác nhận trách nhiệm
Hợp tác quốc phòng giữa Ấn Độ và Việt Nam là một trụ cột quan trọng trong quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện của hai nước. Biên bản Ghi nhớ về Hợp tác Quốc phòng được ký giữa Bộ Quốc phòng hai nước năm 2009 và Tầm nhìn chung về Hợp tác Quốc phòng do Bộ trưởng Quốc phòng hai nước ký năm 2015 cung cấp khuôn khổ thể chế rộng rãi mà quan hệ đối tác quốc phòng Ấn Độ – Việt Nam đã phát triển trong thời gian gần đây.
Từ trao đổi giữa Bộ Quốc phòng hai bên, sự tham gia này ngày nay đã đa dạng hóa thành các cuộc tiếp xúc trên phạm vi rộng giữa các ngành và trao đổi quân sự, bao gồm các chuyến thăm của các nhà lãnh đạo quân sự cấp cao, các chương trình đào tạo và nâng cao năng lực, và bài tập song phương. Khuôn khổ trao đổi thường niên song phương được thiết lập tốt bao gồm Đối thoại Chính sách Quốc phòng ở cấp Thứ trưởng, các cuộc đàm phán của Nhân viên Dịch vụ và Các cuộc gặp cấp cao giữa Lực lượng Cảnh sát biển. Hợp tác trong các hoạt động gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc là một lĩnh vực hợp tác chính khác. Một khía cạnh đang phát triển nhanh chóng trong các cuộc tham gia quốc phòng của chúng ta là hợp tác công nghiệp quốc phòng tập trung vào hiện đại hóa quốc phòng và nâng cao năng lực do Quỹ Tín dụng Quốc phòng của Ấn Độ hỗ trợ cho Việt Nam với tổng trị giá 600 triệu USD.
Thứ trưởng Bộ Công Thương Cao Quốc Hưng phát biểu tại Kỳ họp
Trao đổi thường xuyên các chuyến thăm của tàu hải quân là một phần quan trọng trong quan hệ quốc phòng Ấn Độ – Việt Nam. Gần đây nhất, tàu INS Ranvijay và tàu INS Kora của Hải quân Ấn Độ đã ghé cảng Cam Ranh của Việt Nam từ ngày 15-18/8/2021, đồng thời tổ chức diễn tập hàng hải song phương với khinh hạm VPNS Lý Thái Tổ (HQ-012) của Hải quân Nhân dân Việt Nam. Một tàu Hải quân Ấn Độ khác INS Airavat đã đến Thành phố Hồ Chí Minh vào tháng 5 và tháng 8/2021 mang theo hàng cứu trợ Covid-19 cung cấp cho nhau. Trước đó, vào tháng 12/2021, tàu INS Kiltan của Hải quân Ấn Độ đã đến thăm Thành phố Hồ Chí Minh để trao vật liệu cứu trợ lũ lụt cho đồng bào miền Trung Việt Nam.
Hợp tác Văn hóa và Giao lưu
Trung tâm Văn hóa Swami Vivekananda (SVCC), Hà Nội: Trung tâm Văn hóa Swami Vivekananda (SVCC) được thành lập tại Hà Nội vào tháng 9/2016 nhằm thúc đẩy sự hiểu biết toàn diện về Ấn Độ và thúc đẩy mối liên kết chặt chẽ hơn giữa người dân hai nước thông qua giao lưu văn hóa. Trung tâm tổ chức các chương trình văn hóa, hội thảo, triển lãm ảnh, chiếu phim, thuyết trình, hội thảo về nhiều lĩnh vực khác nhau như Yoga, múa cổ điển Ấn Độ, nghệ thuật và triết học, ngôn ngữ Hindi và Sanskrit, y học cổ truyền, di sản Phật giáo và Chăm chia sẻ của chúng tôi với Việt Nam, v.v. SVCC có bộ sưu tập hơn 2.500 cuốn sách, tạp chí, CD và DVD về nhiều khía cạnh nghệ thuật, văn hóa, thiên nhiên, du lịch của Ấn Độ … SVCC cũng duy trì mối quan hệ chặt chẽ với các trường đại học, học viện, viện nghệ thuật và các tổ chức hữu nghị của Việt Nam.
Trao đổi thanh niên và hợp tác học thuật: Cả hai nước đều có trao đổi đoàn thanh niên thường xuyên. Mối quan hệ thân thiết được duy trì với giới học giả và các tổ chức tư vấn ở Việt Nam. Viện Nghiên cứu Ấn Độ và Tây Nam Á Việt Nam (VIISAS) thuộc Viện Khoa học Xã hội Việt Nam và Trung tâm Nghiên cứu Ấn Độ thuộc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh là một trong những trung tâm trọng điểm tại Việt Nam tập trung vào nghiên cứu Ấn Độ và có học thuật hợp tác với các tổ chức của Ấn Độ.
Du lịch và Liên hệ giữa người với người: Trao đổi du lịch bị ảnh hưởng trong năm 2020 do sự gián đoạn liên quan đến Covid-19. Dự kiến sau khi tình hình Covid-19 bình thường hóa, kết nối chuyến bay trực tiếp sẽ tiếp tục và giúp đỡ trong việc tăng cường du lịch hai chiều cũng như liên kết thương mại và kinh doanh. Cả hai nước đã tạo điều kiện thuận lợi để đơn giản hóa chế độ thị thực để thúc đẩy du lịch song phương. Ấn Độ đã thu xếp cấp thị thực du lịch điện tử cho công dân Việt Nam từ năm 2015. Việt Nam đã mở rộng cơ sở cấp thị thực điện tử cho công dân Ấn Độ đến Việt Nam từ tháng 12/2017.
Kỷ niệm 150 năm ngày sinh của Mahatma Gandhi
Đại sứ quán Ấn Độ đã tổ chức nhiều sự kiện khác nhau để kỷ niệm Mahatma @ 150 trong các năm 2019 và 2020. Đại sứ quán Ấn Độ, Bộ Thông tin và Truyền thông Việt Nam và Bưu điện Việt Nam đã phối hợp ra mắt bộ tem kỷ niệm Mahatma Gandhi trên Gandhi Jayanti vào ngày 2/10/2019.
Theo sáng kiến “Ấn Độ vì nhân loại” được triển khai để kỷ niệm 150 năm ngày sinh của Mahatma Gandhi, Chính phủ Ấn Độ phối hợp với tổ chức phi chính phủ Ấn Độ Bhagwan Mahaveer Viklang Sahayata Samiti (BMVSS), đã khởi động chương trình lắp chân tay giả, thường được biết đến với tên gọi “Jaipur Foot”, tại Việt Nam. Theo sáng kiến này, các trại lắp chân tay giả đã được Chính phủ Ấn Độ tổ chức tại 4 tỉnh của Việt Nam trong năm 2018-2019 các tỉnh Vĩnh Phúc và Phú Thọ năm 2018 và các tỉnh Quảng Ninh và Yên Bái năm 2019, cung cấp nhân tạo tay chân lên tới hơn 1000 người.
Hai bên đã ký kết Biên bản Kỳ họp lần thứ 4
Cộng đồng người Ấn Độ tại Việt Nam: Ước tính rằng gần 6000 người đến từ Ấn Độ, bao gồm cả những du khách ngắn hạn, đã tạo thành cộng đồng người Ấn Độ tại Việt Nam. Phần lớn trong số họ có trụ sở tại ở miền Nam Việt Nam. Hầu hết các thành viên cộng đồng là các chuyên gia làm việc trong các công ty kinh doanh và thương mại, nhà máy lọc dầu, lĩnh vực CNTT, khách sạn/ nhà hàng, khai thác mỏ, cơ sở yoga, lĩnh vực hàng không dân dụng và trường học. Một số người Ấn Độ ở Việt Nam hiện đang giữ các vị trí cấp cao trong các công ty đa quốc gia và các tổ chức quốc tế. Phòng Doanh nghiệp Ấn Độ (INCHAM), một tổ chức được Chính phủ Việt Nam công nhận, đại diện cho cộng đồng Ấn Độ và thúc đẩy lợi ích kinh doanh của Ấn Độ tại Việt Nam.
Đại sứ quán Ấn Độ
